Velen kennen de TED filmpjes op YouTube waarin innovatoren straffe dingen over Technologie, Entertainment en Design vertellen. Deze video’s worden opgenomen tijdens de jaarlijkse TED conferentie in Californië. Een tijd terug besloot de organisatie om dit uit te breiden naar heel de wereld. Zo rezen lokale TedX conferenties als paddestoelen uit de grond. Amsterdam organiseert jaarlijks een speciale onderwijs TedX. De jongste editie was op 30 oktober. EduNext was er bij.
Ted talk Highlights
De hoofdmoot van het festival waren natuurlijk de TED talks. De rode draad doorheen de dag was radicale verandering. En hoe het onderwijs daarbij te kort schiet. Naast de oproep om actief in beweging te komen, maakten de sprekers ook de link met het ‘Dutch DNA’. Nederlanders zijn altijd exploratoren geweest en hebben het risico nooit geschuwd. Ze keken steeds uit naar nieuwe kansen. Zo hebben de lage landen altijd tegen het water moeten vechten. En tegen de Spaanse vorst. Ze beschikken ook over heel weinig grondstoffen. Dat heeft geresulteerd in een ondernemende mindset, openheid voor andere culturen en een continue zoektocht naar vrijheid. Waardoor ze steeds voorbereid waren op het nieuwe. Het is belangrijk om dat DNA te koesteren en ook te injecteren in het onderwijs, zei Cees van Lotringen. Zodanig dat iedereen denkt in oplossingen in plaats van in problemen. En zo zichzelf opnieuw uit kan vinden.
“A country is not a fact, it’s a decision”
Suzanne Baars: doden scholen ons DNA?
Deze PhD studente vertelde dat ze als tienjarige niet in het systeem paste en dat het onderwijs niet aan haar noden voldeed. Dus besloot ze om alles zelf te ontdekken. Ze verwees hierbij naar drop-out sterren als Jack Ma en Steve Jobs (en vergat daarbij te zeggen dat 99% van de schooldrop-outs het niet redt en dat de deze beroemdheden een op zijn minst onevenwichte balans werk-privé hadden of hebben).
“If Education does not fit the personal blueprint of the child, it will harm”
Ze had wel een punt toen ze zei dat meer en meer kinderen gedemotiveerd raken in het klassieke onderwijssysteem. En hield een pleidooi voor persoonlijk onderwijs. Daarbij is het noodzakelijk om te kijken wat kinderen inspireert, wat ze willen leren en wat hen fascineert. Ze deed een oproep om te luisteren naar kinderen en te leren hoe kinderen leren. En hen te helpen om hun interesse in de toekomst te maximaliseren en om hun wilde dromen te helpen najagen.
Damiaan Denys: angst nodig om te kunnen leren
Deze professor in psychiatrie hield een prachtige toespraak en had de zaal de ganse tijd in zijn greep. Hij stelt bij zijn eerstejaarsstudenten een hoog stressniveau vast. Studenten komen in een nieuwe omgeving terecht, er is sociale stress want ze leren nieuwe vrienden kennen. En er is druk van ouders en van de maatschappij. Vaak met faalangst tot gevolg. Daarnaast moeten ze ook nog hun eigen tijd leren managen.
Anderzijds beweert Denys dat we niet kunnen leren zonder angst. Leren is het verwerven van nieuwe kennis, vaardigheden en waarden. Maar het legt ook bloot wat we nog niet weten, onze incompetenties, onze onervarenheid. Dus is het ook vaak pijnlijk want je wordt continu op je fouten gewezen. Hoe meer je echter worstelt, hoe meer je te weten komt. En daardoor word je ook een andere persoon. Leren verandert je breinarchitectuur.
Denys maakt het onderscheid tussen kennis en begrijpen. Kennis is passief en beroert geen emotie. Begrijpen daarentegen is actief. Het vereist het verwerken van informatie en ook een verbintenis, een gretigheid om te veranderen. Alleen wanneer je verandert, heb je echt begrepen. Maar dat vereist een inspanning. Zoals fysieke training vereist leren heel wat pijn. Maar nadien komt de voldoening. Begrijpen is geen optie, het moet gewoon.
“A lot of learning for a few moments of understanding”
Damiaan Denys zegt ook dat mensen constant de toekomst willen voorspellen. Of zelfs anticiperen. Ons brein leert via dopamine dat ontstaat wanneer er een verschil is tussen het verwachte en het uiteindelijke resultaat. Als onze dopamine omhoog gaat, zijn we gelukkig en gemotiveerd. Maar ook als onze dopamine zakt, leren we.
Emma Stocks: waarom slim zijn je niet helpt om God te vinden
Emma haalde steeds goede scores op school. Ze dacht dat dat betekende dat ze slim was en een goed mens. Het bleek een illusie. Ze was de ideale uitkomst van onderwijs. Maar ze leerde niet hoe ze haar eigen leven en toekomst kon ontwerpen. Toen ze 18 jaar werd, wilde ze naar Harvard. Waar ze geweigerd werd.
“How can it be an intention to let young people feel that they are not good in learning?”
Emma begon zich vragen te stellen. Waarom was het niet zo dat elke jongere het gevoel meekrijgt dat hij of zij goed is in leren? En zo graag gaat leren …
Jan Rotmans: volgende maatschappij, volgende economie, volgend onderwijs
We leven in een tijdperk van verandering. Omdat we in een complex systeem zitten, is er chaos nodig. Daar moeten we positief durven naar kijken. Het oude verdwijnt geleidelijk terwijl het nieuwe opgebouwd wordt. We moeten vooruit naar het verleden in plaats van terug naar de toekomst. We hebben de collectieve kracht van alle studenten nodig om alle grote problemen van de wereld zoals ongelijkheid, klimaatopwarming en integratie op te lossen. Daartoe hebben we een transitie in het onderwijs nodig. Waarbij de leerling centraal moet staan, niet de schoolorganisatie. Maar er zijn geen antwoorden, enkel inzichten. Wel moeten we systeeminterventies doen. Op korte termijn zijn dat concrete acties, op middellange termijn is dat aanpassing van de structuur en op lange termijn is dat de cultuur veranderen.
“Those who can overcome their own fear, are better off”
We moeten druk zetten op het systeem. Daar zijn change agents en transformatieleiders voor nodig. Een bottom-up beweging is immers niet te stoppen. Het betekent wel dat je bereid moet zijn tot persoonlijke transitie. Je moet je angst voor de transformatie durven overwinnen. Het heeft ook kwalitatieve – Kairos - tijd nodig. Laat ons het systeem niet aanklagen. Maar het mee in beweging brengen. Want we zijn zelf het systeem!
Marcia Goddard – leren als een peuter
Kinderen worden geboren met een groeimindset. Maar in opvoeding en onderwijs zijn er standaarden. Als je er niet aan voldoet, ben je traag of dom. Daarnaast zijn ouders vaak in controle en behoeden ze hun kinderen om zich oncomfortabel te voelen. En dan bouwen de papa’s of de mama’s die Lego toren maar zelf. Zo missen kinderen feedback. Feedback geven is een proces dat altijd tot resultaten leidt.
“Instead of saying: ‘I can’t do this’ say ‘I can’t do this yet’”
Daarnaast passen we in onderwijs vaak framing toe. Waarbij we focussen op het eindresultaat. En niet op het proces waarbij zoveel te leren valt. Als we falen vermijden of niet leren omgaan met fouten, dan gaan we resultaatgericht te werk. Als we daarentegen niet focussen op wat er fout ging maar wat er toe leidde, dan zijn we leergericht bezig.
Verder zei Marcia Goddard terecht dat onderwijs zowel plaats vindt op school als thuis (en ook op andere plaatsen). Het is een gemeenschappelijke inspanning
De 10 onderwijsgeboden volgens Sjef Drummen
Onderwijskunstenaar Sjef Drummen, mede-oprichter van Niekée Roermond en Agora onderwijs, verrastte op Delfts porcelein het publiek met tien onderwijsgeboden:
Nieuwsgierigheid is de motor van alle leren en verbeelding is de brandstof
Er is dynamiek en dynamische gemeenschap nodig gebaseerd op autonomie en verbeelding
Leren 0,0 is de ouderlijke aanpak. En elk kind is zijn eigen recept
Behandel elk kind ongelijk
Leren is een autodidactische activiteit in een sociale context
“We have built a new school. Without input from one group: the teachers; otherwise we would have had standard classrooms”
Verwerp all institutionele onderwijsnonsens
Focus op kennis, vermindert de motivatie; focus op motivatie, verhoogt de kennis
Autonoom leren vindt plaats in vrijheid maar het is niet zonder verplichting
De ideale school is een mix van Harvard, een Boeddhistisch klooster, een atelier, een marktplaats en met stip de Efteling
Gelukkig thuis en gelukkig in school is het optimale leren.
En om te zorgen dat dit goed loopt, is er een Agora master. Hij functioneert als mediator
David Gyson: Codam – een nieuwe manier van leren
David Gyson was een ‘bijna drop-out’ die niet paste op een klassieke school. Hij hield van programmeren en computers. En kwam absoluut niet aan zijn trekken in de ICT lessen en de klassieke computerklas. Tot hij op een school terecht kwam die 24/7 open was, waar studenten elkaar hielpen en samenwerkten. Waar lessen niet verplicht waren en leren met zijn vrienden plaats vond.
“As a teacher it’s not so easy to stay up to date”
Zo verwijst Gyson als inspiratiebron naar de ‘42’ scholen die in Frankrijk gesticht werden en nu wereldwijd actief zijn. Het zijn privé scholen voor computer programmeren zonder leraar. Zelf heeft Gyson Codam opgericht. Daar krijg je een ‘cutting edge’ opleiding in computerwetenschappen. Om relevant te zijn, moet een school zeer adaptief zijn. ‘Leren hoe te leren’ is het model. Volgens hem zijn er 5 slimme kenmerken aan een modern onderwijssysteem:
Laagdrempelige toegang: geen diploma’s vereist, starten van scratch
Geen leraar of lector, het model is peer learning
Pragmatisch en project geörienteerd
Peer evaluatie: studenten geven elkaar punten
Iederen leert op eigen snelheid omdat iedereen anders is. Projecten hebben dan ook geen deadline.
Falen is deel van de leerervaring. Het is geen race naar het diploma. Het gaat over leren. Ook inclusie (onder andere van vrouwen) staat centraal want alleen in diversiteit kunnen we echte innovatie bewerkstelligen.
Peter Merry: gesmeed van de toekomst – the Ubiquity Experiment
Peter had het over 5 punten die het onderwijs positief kunnen veranderen:
Betrek de gehele persoon (zelfmeesterschap, actief in de wereld en academische studie)
Personaliseer en maak het modulair zodat iedereen zijn eigen menu kan samenstellen
Voorzie relevante leerinhouden
“We need ubiskills: collaborative, communicative, creative, flexible, technologie-savvy, global oriented, customer directed and disruptive skills”
Zorg dat het leuk is en aanspreekt. Bijvoorbeeld door gamification en door het verzamelen van punten of credits voor bepaalde modules. Of zorg voor credentials – geloofsbrieven - die door werknemers kunnen gebruikt worden
Zorg voor de human touch bij online cursussen (v.b. via online master)
Ruben Oost: give us freedom
Deze 17-jarige student uit het Technasium in Amsterdam liep helemaal vast in het klassieke systeem. Tot hij er via een Technasium project aan kon ontsnappen. En zelf verantwoordelijk werd. Hij maakte contact met bedrijven, leerde in team aan complexe problemen werken en samen met teamleden oplossingen bedenken. Dat zorgde voor onafhankelijkheid en motivatie. Want hij moest ook presteren.
‘Often our initiative is suppressed by the idea that what teachers think is the only way”
Zo heeft Ruben samen met zijn team een alternatief voor groene energie bedacht. Dat potentieel veel resultaat kan opleveren. Op die wijze hebben leerlingen het gevoel een verschil te kunnen maken. Voornamelijk door vrijheid te krijgen om te leren wat ze willen leren. Geef ons die vrijheid en daag ons op de juiste manier uit.
The ‘Dutch DNA based Education’ competition
Deze wedstrijd kende op TedX zijn apotheose waarbij de 3 finalisten er hun project mochten pitchen:
1. Barbara Winkelhuyzen – klik het netwerk van de school
Deze zoekapplicatie werd samen met studio Dott en De Nieuwste School ontwikkeld. Studenten interviewen ouders en maken een profiel aan zodat leerlingen en leraren kunnen googlen als ze een expert in de klas nodig hebben.
2. Yousssef El Bouhassi – leerlevels
Leren door middel van artificiële intelligentie. Een algoritme waar leerlingen hun kennissprong kunnen detecteren.
“Everybody can learn via an app”
3. Aiman Hassani – Pluswhats talents program
Wie een persoon is of waar hij opgegroeid is, zou geen rol mogen spelen. Laat ons deze jongeren uitdagen om de nieuwe werkers te worden. De maatschappij ziet hen als minderwaardig, Pluswhats kijkt naar hun talenten. Iedereen is met tenminste twee talenten geboren. Laat ons aan deze kinderen tonen wat ze kunnen. Leren door te doen. Actiegericht. Jammer genoeg zijn de meeste scholen gebouwd voor volume. Laat ons samen een wereld creëren waar we met elkaar connecteren gebaseerd op ons aangeboren potentieel om zo onze output maximaliseren.
Via Mentimeter mocht het publiek stemmen. Winnaar was Aiwan met Pluswhats. Hij mag gaan pitchen in Londen tijdens de Global Superleague Competition en kreeg van iemand uit het publiek een gratis werkplek aangeboden.
Catwalk of the future
Studenten (16 – 18 jaar) vertelden op een catwalk wat zij van onderwijs vonden en hoe het er volgens hen in de toekomst uit moet zien. Daarna gingen ze er met het publiek over in debat, dit gemodereerd door een lerares. Dit vinden de studenten:
“Ik was goed in wiskunde maar niet in Frans. Het tempo lag voor mij daar te hoog. Waardoor ik me minder voelde. En nog meer achterop hinkte. Ik vind dat het tempo van de les aangepast moet zijn aan de leerling”
“Ik heb enorm veel geleerd van expeditie-onderwijs. In het buitenland leer je zelfstandig zijn, zelf oplossingen zoeken. Ik vind dat dit een vaste plek moet krijgen in het onderwijs”
“Debat is essentieel voor leren. Zo leer je je mening uiten en je gedachten omzetten in de praktijk”
“Vorig jaar had ik een wiskundedocent die het niet zo goed uitlegde. Daar voelde ik me slecht bij. Maar nu heb ik een leraar die net zo lang doorgaat tot ik het snap. Dat soort leraren willen wij”
“Ik ben voor de afschaffing van het centraal eindexamen omdat leraren gaan lesgeven en wij gaan leren voor de test. En niet om het te kunnen.”
“Ik ben hoogbegaafd. Docenten begrijpen mij niet. Ik vind dat leraren zich meer moeten verdiepen in het individu. Zo wordt er ook beter gecommuniceerd met elkaar en gaat ons zelfbeeld omhoog”
“Ik wil het centraal eindexamen afschaffen. Zo kan er meer tijd gaan naar de praktijk. Geen momentopnamen meer. Maar focus op het leerproces. Bij een toets is er druk. Zo zouden bijvoorbeeld leerlingen die voor het eerst meedoen aan een schoolexamen daar op voorbereid moeten worden”
“Ik vind dat je docenten moet kunnen aanspreken met de voornaam. Daardoor wordt het respect voor elkaar groter. En kan er een persoonlijke band ontstaan. Want dat is belangrijk. Als leerlingen zich gehoord voelen, dan gaan ze niet door elkaar heen praten. Dan werkt iedereen mee aan een aangename sfeer”
“Ik krijg in mijn school ruimte. Bijvoorbeeld als ik mijn taken af heb. Dan mag ik iets anders doen. Dan is er ruimte voor een extra vak. Ik ben heel trots op mijn school” (studente Vathorst college)
Techlounge
Hier toonden leerlingen van het Amsterdamse Technasium hun ‘real life’ projecten. Daar blijken ze elk jaar 4 tot 5 uur per week te kunnen aan werken. Waarbij ze een concreet product of dienst opleveren. De leerlingen werken samen met bedrijven, ngo’s, sociale entrepreneurs. Wat resulteert in een mooie portfolio op het einde van hun secundaire studies. En zo verhogen ze de kans om met hun talenten in aanraking te komen. Jammer genoeg verlopen de andere lesuren heel klassiek, wisten enkele studentes me te vertellen.
The Courtyard
Er was ook een courtyard waarbij de studenten het klassieke onderwijssysteem aanklaagden en het publiek mocht oordelen (heb ik zelf niet gevolgd)
Innovation Examples
In een andere ruimte kon je met koptelefoons op naar video’s kijken waarin enkele vooruitstrevende scholen en leraren toonden hoe zij te werk gaan.
Tussenin was er ook heel veel mogelijkheid om te netwerken. En wie zin had, kon even op de electrische stier gaan zitten. In de ontvangsthal speelde een orkest dat door het publiek begeleid werd.
Onze conclusies
Heel positief en verrassend was de aanwezigheid van veel leerlingen op de conferentie. En dat ze hun standpunt over onderwijs zowel op het hoofdpodium als tijdens de breaks naar voor konden brengen. Ze wisten heel interessante dingen te vertellen. Ook was het boeiend om diverse sprekers te horen die er niet voor terugdeinzen om het roer radicaal om te gooien. Dat biedt inspiratie voor de eigen praktijk. Leraren waren dan weer weinig aanwezig op het podium. Voor een leraar in de zaal was het af en toe pijnlijk om de negatieve kanten te horen zonder enkele van de duizenden leraren te horen die heel innovatief bezig zijn. Dat werd op sociale media aardig wat kritiek op geleverd. En niet onterecht.
Het klassieke onderwijssysteem werd door veel sprekers inderdaad aangeklaagd (zonder altijd met alternatieven te komen). Toch waren er op het festival verschillende voorbeelden van scholen die het volledig anders aanpakken (Niekée, Codam, Ubiquity). Allemaal vrij extreem. Wat ik miste op het hoofdpodium waren enkele voorbeelden van scholen die een goede balans gevonden hebben tussen de sterke elementen van het klassieke en het vernieuwende onderwijs. Dat werd deels gecompenseerd via een aantal mooie voorbeelden die je tijdens de break kon bewonderen (video’s, leerlingen van het Vathorst college en het Technasium). Daarnaast was er aansluitend op TEDx ook een bijeenkomst van 50 Transformational Leaders (o.a. Claire Boonstra, Jasmijn Kester, Jan Fasen, Tijl Koenderink, Peter Hartkamp, voortrekkers OCW (ministerie van onderwijs, cultuur, wetenschap) en Nederlandse inspectie. Daarin werd doorgegaan op de conferentie en gebrainstormd hoe deze transitie verder tot stand kan gebracht worden.
Het was een zeer geslaagde dag en we gingen met een pak inspiratie naar huis. Proficiat aan het ganse TedX team voor de knappe organisatie!
