De 10 meest gelezen EduNext blogs in 2024

Aan het einde van het jaar kijken we graag terug op onze blogposts die we en 2-tal keer per week delen via onze Linkedin pagina. Dit zijn de meest gelezen artikels:

Hoe basisschool Sint-Jozef in Evere haar schoolstructuur helemaal hertekende ...

De jongste jaren krijgen veel scholen in Vlaanderen te maken met een lerarentekort. Omdat er weinig kandidaten zijn met een pedagogisch diploma, focussen heel wat directies ook op zij-instromers. Maar hoe zorg je ervoor dat je onderwijskwaliteit daardoor gegarandeerd blijft? Sint-Jozef dacht om die reden haar organisatiestructuur om.

Visual Evelien Moens

Schoolcijfers en hun relativiteit - Roger Standaert

We hadden dit jaar een boeiend gesprek met Roger Standaert, professor emeritus in de comparatieve pedagogiek Universiteit Gent. Een van de onderwerpen die aan bod kwamen, waren schoolcijfers en hun relativiteit.

Foto Impuls

Spanningen in het schoolteam: actie nemen of laten overwaaien?

Spanningen tussen teams of tussen leraren onderling zetten de interpersoonlijke relaties in het schoolteam op scherp en veroorzaken veel energieverlies. Ze kunnen een schoolteam stevig ontregelen. Hoe ga je met deze spanningen om?

EduNext visualisatie

In Edugo Lochristi nemen leerlingen uit 1B en 2B via het open ruimtemodel hun eigen leren in handen

In de eerste graad van de B-stroom dachten enkele leraren na hoe leerlingen hun eigen leren in handen konden nemen. Ze vonden de oplossing in het open ruimtemodel (ORM) waarin de leerlingen gedurende 10 uur per week les krijgen. Lees er meer over in ons bezoekverslag.

EduNext kijk- en leerwijzer

Provoceren, terugdenken en vooruitdenken tijdens veranderingsprocessen

Vastgeroeste patronen op school, waarschijnlijk heb je er wel enkele. Gewoontes die al heel lang bestaan. Sterke patronen behoud je het best. Wellicht zijn er ook enkele patronen die verandering of innovatie in je school in de weg staan. Via de provocatie- en terugdenktechniek kan je toch een uitweg vinden voor zo’n nefaste gewoonte.

EduNext illustratie

Systeemdenken, een belangrijke vaardigheid voor elk schoolteam

Met systeemdenken leren leraren, beleidsmedewerkers en directies naar het geheel kijken in plaats van naar de onderdelen afzonderlijk. Zo kunnen ze patronen van onderlinge betrokkenheid en relaties ontdekken in plaats van een lineaire aaneenschakeling van oorzaak en gevolg. Door systeemdenken te beheersen, begrijp je de complexiteit beter, los je problemen beter op en ga je uitdagingen slimmer aan.

Visual - Drawify

Hoe je op school structureel onder de waterlijn kunt kijken in plaats van brandjes te blussen die telkens weer oplaaien

Vaak proberen we - bij ongewenst gedrag - aanpassingen boven de waterlijn door te voeren (mensen aanspreken, confronteren, provoceren) terwijl dat meestal niet helpt. Vaak laat het patroon zich dan via een andere weg zien. In dat geval moet je onder de waterlijn duiken zodat er duurzame gedragswijziging plaats kan vinden.

EduNext visual

Hoe GO! tienerschool VONK! te Hoeilaart het vuur tot leren in elke leerling aanwakkert

Deze school focust op twaalfjarigen voor wie de overstap naar het secundair onderwijs een spannende gebeurtenis is. Een nieuwe school, een nieuwe omgeving, nieuwe gezichten, een hele uitdaging. De school wil het brandende verlangen van leerlingen om bij te leren ondersteunen en versterken zodat ze hun toekomst zelf mee vorm kunnen geven en tegelijk inhoudelijk sterk staan voor hun vervolgonderwijs. Lees hier ons bezoekverslag.

Het vierledig transformatierad, een dynamisch denkmodel om in gesprek te gaan over duurzame transformatie van je school

Via een praktijkonderzoek, interviews met diverse onderwijsprofessionals en klankbordmomenten met het werkveld, ontwikkelden we een denkmodel dat er voor kan zorgen dat je een nieuw pedagogisch concept duurzaam en persoonsonafhankelijk kan bedenken en realiseren.

EduNext visual

EduNext organiseerde een onderwijscafé over inclusief onderwijs met als gastspreker Beno Schraepen

Inclusie wordt meer en meer - gelukkig maar - een belangrijk onderwijsthema. Als startschot voor onze leergemeenschap basisonderwijs, organiseerden we hierover een onderwijscafé met Beno Schraepen. Een korte samenvatting van de avond in deze blog. Collega Evelien Moens maakte er een mooie visuele samenvatting van hieronder.

Visual Evelien Moens

Over welke thema wil je volgend jaar lezen?

Ook in 2025 blijven we je graag inspireren en kruipen we met veel plezier terug in onze pen. Over welke onderwerpen wil jij graag meer lezen? Stuur een mail naar evelienmoens@edunext.be en dan bekijken we het.

 

 

EduNext organiseerde een onderwijscafé over inclusief onderwijs met als gastspreker Beno Schraepen

Als startschot voor onze leergemeenschap basisonderwijs, organiseerden we op 17 oktober een onderwijscafé over inclusief onderwijs. We mochten daarbij Beno Schraepen, othopedagoog, ervaringsdeskundige in het buitengewoon onderwijs en docent/onderzoeker aan de AP Hogeschool, als gast verwelkomen.

Beno lichtte eerst de 8 krachtlijnen van de commissie inclusief onderwijs in detail toe toe. Deze zijn prioritair en noodzakelijk om te kunnen evolueren naar één inclusief onderwijssysteem:
1. Een inclusieve schoolcultuur en schoolorganisatie realiseren in elke school 2. Evolueren van scholen voor gewoon en buitengewoon onderwijs naar scholen voor iedereen
3. Voldoende, gepaste en nabije ondersteuning voorzien in elke school
4. Professionaliseren van alle betrokken professionals in functie van inclusief onderwijs
5. Structureel partnerschap uitbouwen tussen onderwijs en welzijn
6. Bepalen van ondersteuningsnoden door middel van een onafhankelijk en beleidsdomeinoverschrijdend assessment
7. Doeltreffende financiering voorzien voor alle scholen
8. Realiseren van een inclusieve en toegankelijke infrastructuur in elke school
Het volledige rapport vind je hier: https://lnkd.in/e3g7SE3D

We gingen daarna met volgende stellingen aan de slag:
👉 Op onze school zijn wij overtuigd dat elk kind welkom is om bij ons te komen leren
👉 In onze school wordt iedereen meegenomen in de strijd tegen discriminatie
👉 De leeractiviteiten op onze school zijn zodanig ingericht dat we niet vertrekken vanuit het gemiddelde kind
👉 Op onze school is er een sterk partnerschap tussen alle collega’s, leerlingen, externe ondersteuning en ouders
👉 Op onze school gaan leerlingen en leraren respectvol met de aanwezige en de niet-aanwezige diversiteit

En we bogen ons over volgende uitdagende vragen:
⁉️ Op onze school gaan leerlingen en leraren respectvol om met de aanwezige en de niet-aanwezige diversiteit
⁉️ Hoe zorgen we voor een mentaliteitswijziging bij alle betrokkenen?
⁉️ Wat zijn kwaliteitscriteria voor een sterke externe ondersteuning?
⁉️ Hoe zorgen we voor een geprofessionaliseerd team om inclusie te realiseren?
⁉️ Hoe kunnen we de obstakels wat betreft leeromgeving en infrastructuur van onze scholen wegwerken?

Dit zorgde voor levendige en boeiende onderwijsgesprekken. Evelien vatte de avond samen in onderstaande visual.

Visual Evelien Moens

Schoolcijfers en hun relativiteit - Roger Standaert

We hadden een boeiend gesprek met Roger Standaert, professor emeritus in de comparatieve pedagogiek Universiteit Gent. Een van de onderwerpen die aan bod kwamen, waren schoolcijfers en hun relativiteit:

👉 Punten op toetsen zijn een interessant en pedagogisch verantwoord hulpmiddel om met leerlingen in een bepaalde concrete context aan de slag te gaan. Ze zijn echter niet het doel van het onderwijs.
👉 De tendens om steeds maar meer verplichte toetsen in te voeren die dan exact meten of en in welke mate de leerlingen de doelen hebben bereikt zorgt voor een meetbaarheidsdenken dat leidt tot een bijna blind geloof in de waarde van toegekende cijfers en de steeds verder uitdijende bewerkingen ermee.
👉 Cijfers hebben het voordeel dat ze de werkelijkheid eenvoudig maken. Ze geven een gevoel van veiligheid omdat je dan je brein niet moet vermoeien met de vraag te stellen waarop die cijfers slaan en waarom ze die waarde kregen.
👉 De evolutie naar toetsbaarheid waarbij je leraren en scholen kan afrekenen op de behaalde resultaten maakt het vergelijken tussen scholen erg aanlokkelijk, zodat je via de verplichte toetsen ook de goede van de minder goede scholen kan onderscheiden.
👉 Door met exacte cijfers te werken, zie je meteen waar kansarme leerlingen niet voldoende aan hun trekken komen. Op die wijze kan je dan druk uitoefenen op leraren en scholen om die resultaten te verhogen.
👉 Het is belangrijk dat leraren, schoolbesturen en zelfs politici enig inzicht krijgen in cijfergeletterdheid, toegepast op het onderwijs. Het gaat dan op de eerste plaats over statistische basiskennis maar ook over inzicht in de psychologische, commerciële, economische en cultureel bepaalde mechanismen die cijfers versluieren of verdraaien.

💡 Lees het volledige artikel in Impuls Magazine: https://impuls-onderwijs.blogspot.com/2023/04/meetbaarheid-en-cijferbaarheid-roger.html

Hoe basisschool Sint-Jozef in Evere haar schoolstructuur helemaal hertekende ...

De jongste jaren krijgen veel scholen in Vlaanderen te maken met een lerarentekort. Ook de Sint-Jozefsschool in Evere stond eind vorig schooljaar voor de uitdaging om vijf nieuwe leraren te vinden. Deze kleine Brusselse school telt 155 leerlingen, 17 teamleden en 2 directies. De ene directeur focust zich vooral op het pedagogische, de andere directeur meer op het administratieve en organisatorische. Er zijn 20 verschillende nationaliteiten op school. Slechts een klein aantal leerlingen heeft het Nederlands als thuistaal. De school zocht en vond vijf leraren. Echter, vier ervan hebben geen lerarendiploma. Daardoor was het onmogelijk om hen zonder extra ondersteuning in de klas te plaatsen.

Visual Evelien Moens

Miniteams

Om de leraren met minder ervaring en pedagogische achtergrond optimaal te begeleiden, ontwikkelde het schoolteam een innovatieve schoolstructuur met miniteams en teamcoaches. De school zorgde ervoor dat geen enkele starter of zij-instromer alleen voor de klas kwam te staan en dat ze iedereen zo goed mogelijk begeleiden en ondersteunen. Zo kwamen ze tot volgende teams:

Visual Evelien Moens

De miniteams kregen de autonomie om hun weekplanning, taken en rollen zelf te verdelen, op een manier die paste bij hun vaardigheden en talenten.

In team speelhuis (instapklas, eerste en tweede kleuterklas) hebben ze bijvoorbeeld hun thema’s gelijk getrokken. De twee klasleraren zijn leraren in opleiding. De teamcoach maakt de agenda samen met de hen. Ze helpt vooral bij het brainstormen en het kiezen van de doelen. Ze gaat hierbij stap voor stap te werk:

• Hoe selecteer je doelen?

• Hoe ga je deze doelen realiseren, observeren en evalueren?

• Welke activiteiten zijn geschikt voor deze kleuters?

• Hoe kun je je hoeken verrijken?

In team springkasteel (derde kleuterklas, eerste en tweede leerjaar) hebben ze ervoor gekozen om bepaalde vakken te verdelen. De leraren schuiven dan door. Ze organiseren ook wekelijks een voorleesmoment en hoekenwerk voor de drie klassen samen.

In team boomhut (derde, vierde, vijfde en zesde leerjaar) werken ze vooral per graad. Ook hier worden de vakken verdeeld. Sommige vakken, zoals wereldoriëntatie, geven de leraren met de twee klassen samen. Ook tijdens het dagcontract zitten de leerlingen samen zodat de leraren tijd en ruimte hebben om miniklasjes te begeleiden of leerlingen even apart te nemen. Voor rekenvaardigheden - waarbij ze wekelijks één uur besteden aan niveaugerichte oefeningen en automatisatie - organiseren ze de les over de vier klassen heen.

teamcoachES

De teamcoaches kregen een duidelijke taakomschrijving:

Visual Evelien Moens

Ze zorgen voor de aanvangsbegeleiding van de starters en het coachen van de leraren uit hun team. Ze zorgen voor regelmatig overleg en zorgen hierbij ook voor agendapunten.

De teamcoaches staan zoveel mogelijk mee op de klasvloer zodat ze alle kinderen van dichtbij kunnen observeren en mee begeleiden. Ze staan ook in voor de zorgcoördinatie van de kinderen uit hun team.

Elke vrijdagnamiddag is het overleg. De ene week is het zorgoverleg, de andere week teamoverleg. Zo denken ze samen na over alle kinderen, verdelen ze hun ‘zorgen’ en kijken ze welk team meer ondersteuning nodig heeft of waar ze moeten aanpassen. In dit teamoverleg bespreken ze ook agendapunten op schoolniveau zoals de outputgegevens en organisatorische thema’s. De directie is bij dit teamoverleg aanwezig.

Samenwerken

Uiteraard is het belangrijk dat de teamleden bij deze schoolstructuur goed kunnen samenwerken. Het team zet hiervoor heel erg in op een aantal teamwaarden:

Visual Evelien Moens

Het hele plaatje

Een dergelijke schoolorganisatie heeft enkele aandachtspunten maar heel wat voordelen:

Visuals Evelien Moens

Meer weten over deze aanpak?

Op woensdagnamiddag 25 februari zullen enkele leraren hun aanpak toelichten tijdens Sett Vlaanderen in Mechelen. Meer info via deze link.

ook TOE AAN een nieuwe organisatieSTRUCTUUR?

Het is belangrijk om hiervoor voldoende draagvlak te creëren bij je schoolteam. Daarbij kan deskundige begeleiding helpen. Vraag vrijblijvend advies via contact@edunext.be of bel Dirk De Boe op 0474/949448

De kracht van intervisie tijdens veranderingsprocessen

Tijdens onze begeleiding van veranderingsprocessen in scholen, komen we regelmatig taaie vraagstukken tegen. Daarbij is hulp van collega’s zeer welkom. We houden daarom met de onze coaches om de twee weken intervisie over onze trajecten. Een van de coaches legt dan een casus voor aan de collega’s waarna die er volgens een gestructureerd proces feedback op geven. Het gebeurt ook regelmatig dat we daarbij een externe directie of leraar uitnodigen.

EduNext illustratie

Om dit proces optimaal te laten verlopen, gebruiken we de OASE intervisiemethodiek. Daarin onderscheiden we volgende fases:

Onderzoeksfase:

- De casusaanbrenger licht de casus toe en vertelt over de context van de school en het veranderingstraject

- De casusaanbrenger formuleert de uitdaging waarmee zij of hij geconfronteerd wordt in het traject. Bijvoorbeeld: ‘Hoe kunnen we bij een volgende interventie onder de waterlijn kijken en het verleden een plaats geven zonder de teamleden te kwetsen?’

- De deelnemers stellen verduidelijkende vragen bij de uitdaging

- De casusaanbrenger probeert zo goed mogelijk te antwoorden op de vragen. De andere deelnemers gaan daar niet op in tenzij ze een vraag hebben die daar bij aansluit

- Door de gestelde vragen kan de casusaanbrenger de uitdaging daarna al dan niet herformuleren

- Het gebeurt ook dat elke deelnemer de uitdaging zelf herformuleert waarna de casusaanbrenger kan kiezen uit de mogelijke geherformuleerde uitdagingen

Appreciatiefase:

- Altijd zijn er in het traject positieve zaken die al hebben plaatsgevonden, hoe zwaar de casus ook is of hoe moeizaam een bepaald traject ook verloopt

- Elke deelnemer waardeert de casusaanbrenger voor de acties die al ondernomen zijn of voor de manier waarop de begeleiding tot op heden is aangepakt.

- De casusaanbrenger accepteert de complimenten, bedankt de complimentengever en geniet van de feedback (niet altijd eenvoudig!)

Suggestiefase:

- Elke deelnemer denkt in stilte na over mogelijke adviezen

- De casusaanbrenger neemt ondertussen een pauze

- Elke deelnemer noteert zijn of haar adviezen en brengt er structuur in aan

- Elke deelnemer licht de adviezen toe terwijl de casusaanbrenger en de andere deelnemers luisteren en proberen niet in te pikken op wat er is verteld

- De casusaanbrenger kan wel verduidelijkende vragen stellen bij de geformuleerde adviezen

Evaluatiefase:

- De casusaanbrenger bedankt de deelnemers voor de geformuleerde adviezen

- De casusaanbrenger denkt zelf ook even na en geeft feedback over de adviezen en welke zij of hij bij een komende interventie denkt te zullen toepassen. Vaak is er daarvoor na de intervisie wat incubatietijd nodig

- Na de volgende interventie geeft de casusbrenger feedback aan de deelnemers over hoe zij of hij de interventie heeft aangepakt en hoe die is verlopen

Rollen in het intervisieproces

- Casusaanbrenger: persoon die de uitdaging toelicht

- Deelnemers: leven zich in de casus in en hebben als doel om de casusaanbrenger te inspireren en te helpen. Ze noteren hun adviezen en sturen ze door naar de verslaggever

- Moderator: begeleidt het intervisieproces en geeft het woord door. De moderator is zelf ook deelnemer aan het proces

- Verslaggever: vat de geformuleerde uitdagingen en adviezen samen

Een externe blik over JULLIE traject?

We zijn zeer enthousiast over deze werkwijze. Onze coaches zijn heel complementair en benaderen de uitdaging meestal vanuit een ander uitgangspunt waardoor de adviezen elkaar goed aanvullen en zeer verrijkend zijn. Doordat we dit al heel vaak hebben gedaan, hebben we hierin een grote expertise opgebouwd. Zo hielden we onlangs een intervisie over het innovatietraject van een basisschool (die we niet begeleiden). Via bovenvermelde methodiek heeft het beleidsteam van de school verteld over de context van de school en wat ze allemaal al gedaan hebben. Daarna formuleerden ze de uitdaging waar ze graag feedback op kregen. Twee en een half uur later, hadden ze verschillende suggesties om hun innovatietraject verder mee te versterken. Aansluitend ontvingen ze een rapport. Ze hebben al meteen een nieuwe intervisie gepland voor binnen enkele maanden!

Wil jij EduNext ook eens een blik laten werpen op jouw innovatie- of veranderingstraject? Mail naar dirkdeboe@edunext.be of bel Dirk op 0474/949448