Een van de elementen die de schoolcultuur bepalen, is het innovatieklimaat. Dat merk je meteen als je de leraarskamer binnen wandelt of als je door de gangen loopt en naar de lesactiviteiten kijkt. Mogen leraren hier experimenteren en worden nieuwe initiatieven aangemoedigd? Of worden ze eerder afgeremd of tegengehouden? Het innovatieklimaat gaat over de omstandigheden binnen een organisatie die het innoveren bevorderen of juist hinderen. Een gunstig innovatieklimaat zorgt voor een sterk innovatief vermogen, cruciaal tijdens transities.

Welke factoren bepalen het innovatieklimaat?

Scott Isacson, Joe Tidd en Göran Ekvall deden er diepgaand onderzoek over en kwamen tot negen factoren die samen het innovatieklimaat van een organisatie bepalen:

1. Uitdaging en betrokkenheid: verhoogt de kans dat leraren vrijwillig tijd en energie in de school investeren

2. Vrijheid en autonomie: doet leraren initiatief nemen en kennis delen

3. Steun voor ideeën: zorgt ervoor dat leraren naar elkaar luisteren en elkaar aanmoedigen

4. Vertrouwen en openheid: geeft leraren emotionele veiligheid, vertrouwen en durf om remmende gewoontes kritisch ter discussie te stellen

5. Humor en spel: reduceren stress en ontmijnen bedreigende situaties

6. Constructief debat: brengt tussen leraren open gedachtewisselingen teweeg en nodigt uit om elkaar positief te versterken.

7. Goed omgaan met conflicten: heeft een positief effect op het resultaat en de relatie

8. Risico nemen: gebeurt als leraren weten dat ze mogen experimenteren en fouten maken

9. Tijd voor ideeën: zorgt dat teamleden samen ideeën kunnen bedenken en realiseren

Elk van deze factoren zou je op een schaal van 0 tot 5 kunnen scoren waardoor je een visueel beeld krijgt van het huidige innovatieklimaat in je school:

Eens je het huidige innovatieklimaat in kaart hebt gebracht, zou je voor je school eens de drie factoren kunnen benoemen die nu al aanwezig zijn maar ook de drie factoren die momenteel tegen werken. Daarna kun je ook je ambities uitspreken richting de toekomst. Waar zou je over enkele jaren op elk van die factoren willen staan en wat zijn realistische stappen? Om zo tot een plan van aanpak te komen.

Hoe ZIT het met het innovatieklimaat op jouw school?

Wellicht heb je als directeur, beleidsmedewerker, coördinator of leraar wel een buikgevoel hoe het met jullie innovatieklimaat gesteld is. Je kunt het via onderstaande vragen beter onderbouwen :

1. Uitdaging en betrokkenheid

· In welke mate hebben leraren persoonlijke en teamuitdagingen?

· Hoe betrokken zijn leraren bij visie, beleid en de uitvoering ervan?

· Hoe intrinsiek gemotiveerd zijn leraren bij het uitvoeren van projecten, taken en ideeën?

2. Vrijheid

· In welke mate hebben leraren autonomie om hun werk te regelen?

· In welke mate worden leraren beperkt door regels?

· In welke mate moeten leraren toestemming te vragen?

3. Vertrouwen en openheid

· In welke mate is er in de school voor leraren emotionele veiligheid?

· In welke mate durven leraren (gedurfde) ideeën opperen?

· Zijn er in de school veel schotten (tussen graden, tussen vakgroepen, tussen directie en lerarenteam, tussen leraren en coördinatoren)?

4. Tijd voor ideeën

· In hoeverre is er in de school tijd om samen ideeën te bedenken, uit te werken en in de praktijk te brengen?

· Wordt er in de school regelmatig een brainstorm georganiseerd?

· In hoeverre is er in de school expertise in creatief denken?

5. Humor en plezier

· In hoever heerst er in de klassen en in de leraarskamer een ontspannen atmosfeer?

· Worden er op school en daarbuiten regelmatig sociale activiteiten en teambuildings georganiseerd?

· Zijn leraren tuk op een goede grap en wordt er graag gelachen of gejend?

6. Conflict

· Zijn er in de school constructieve en gezonde conflicten?

· Hebben leraren met elkaar regelmatig persoonlijke conflicten?

· Durven leraren over de inhoud van taken voldoende in conflict gaan?

7. Debat

· Debatteren leraren voldoende op school? Of vermijden ze het debat?

· Praten leraren meer over probleem dan er wat aan te doen?

· In welke mate klagen leraren eerder dan constructief in gesprek te gaan om de problemen of uitdagingen op

8. Risico nemen

· In welke mate steunt directie en beleid projecten met risico?

· In welke mate zijn leraren bezig met projecten waarover ze liever nog niet communiceren uit angst dat ze zullen afgeblazen worden?

9. Steun voor ideeën

· In welke mate ondersteunt directie en beleid ideeën en projecten van leraren

· In welke mate ondersteunen leraren elkaar bij het bedenken en het uitvoeren van hun ideeën

Aan de slag?

Wil je het innovatieklimaat van je school in kaart brengen? EduNext heeft daarvoor een scan ontwikkeld die je samen met een aantal collega’s kunt invullen. Zo verzamel je kwantitatieve en kwalitatieve data. Door die samen te bespreken en er via rubrics op te verdiepen, kom je tot een actieplan om het innovatieklimaat op je school te versterken. Voor meer info, neem contact op met dirkdeboe@edunext.be of bel Dirk op 0474/949448