Hoe kan de fysieke ruimte bijdragen tot een krachtige leeromgeving? Welke randvoorwaarden zijn noodzakelijk voor het ontwikkelen van 21e eeuwse vaardigheden? Je vindt de antwoorden in de unieke inspiratiegids van Lisa Herman van de VUB (promotoren: Jo Tondeur en Joost Vaesen). De gids biedt wetenschappelijke onderbouw, handvatten, een plan van aanpak, veel praktische voorbeelden en 24 fiches die de leeromgeving helpen afstemmen op de pedagogische noden. Hij is bovendien gratis te downloaden: Inspiratiegids voor klasinrichting en scholenbouw
Tien geboden
Het is een marathon, geen sprint
Zorg voor een goede voorbereiding. Vooraleer je aan het transformatieproces begint, stel je een integraal plan vanuit een goed doordachte schoolvisie. Hou rekening met pedagogische, infrastructurele en financiële aspecten
Vertrek vanuit een duidelijke visie op onderwijs
Zorg ervoor dat je weet waar je naartoe wil gaan zodat je daar steeds op kan terugvallen wanneer er twijfel ontstaat of bij het maken van keuzes. Vertrek vanuit je pedagogisch project.
Elke school is uniek, elk resultaat is contextspecifiek
Er bestaan geen twee dezelfde scholen. Gelukkig maar. Elke school heeft zijn eigenheid. Vertrek dan ook vanuit inspiratiebronnen en niet vanuit kant-en-klare oplossingen. Denk eerst goed na over van waaruit je vertrekt en wat de basisvoorwaarden zijn. Van daaruit kan je dan verder gaan. .
Pedagogiek en ruimte moeten elkaar versterken en aanvullen
Je kan een perfectie visie hebben en een gebouw die deze visie onmogelijk maakt. Je kan een perfect gebouw hebben maar gen visie om er goed onderwijs in te verschaffen. Zorg dat je pedagogiek en didactiek op orde staat en dat je infrastructuur klopt.
Betrek alle stakeholders in de school
Betrek iedereen die later in de leeromgeving zal werken of ermee in contact komen. Naast leraren dus ook leerlingen en ouders. Het kan wat langer duren maar de gedragenheid en de slaagkansen zullen groter zijn.
Communicatie is het sleutelwoord
Pas als je aan het scheppen van gemeenschappelijke betekenis voldaan is, kan je tot een eindresultaat komen waar iedereen tevreden over is. Geef na elke stap feedback en zorg voor inspraak bij de relevante betrokkenen.
Transformatie is een cyclisch proces
Een transformatieproces heeft geen vast begin en einde. Het is geen lijstje dat je afvinkt. Het is een leerproces met veel vallen en veel opstaan. er is wel een leidraad: visievorming, planning, transformatie en evaluatie
Durf hulp te vragen
Ga elders kijken. Schakel experten in. Het zelf doen is niet altijd beter. Ga eens praten met een architect. En misschien zitten er in je schoolnetwerk ook wel mensen met heel wat kennis.
Geef niet op voorhand op
Denk niet te gauw dat het in jouw school niet mogelijk is. Durf met een open geest naar verandering kijken, denk out-of-the-box en zoek creatieve oplossingen. Het ging in die andere scholen die de stap gezet hebben ook niet vanzelf.
Vergeet de technische kant niet!
Denk ook aan onderhoud, hygiëne, akoestiek, verlichting, verluchting en temperatuur. Vermijd achter verborgen ongemakken of zware kosten.
Lab 21.0 - Rhizo Lyceum - Kortrijk - Ocular bvba
Vijf quotes
“Klop eens een muur uit. Het is niet omdat die er al 50 jaar staat, dat die moet blijven staan!”
“Haal het lerarenbureau uit de klas. Dat zet de leraar tussen de leerlingen en geeft een heel andere dynamiek’”
“De onderwijskwaliteit lijdt er onder wanneer er geen afstemming bestaat tussen de fysiek leeromgeving en de nagestreefde pedagogie”
“De fysieke leeromgeving moet een plek zijn die aansluit bij het leerproces, eerder dan een plek waaraan het leerproces zich moet aanpassen”
“Vertrek vanuit de visie en ga dan pas nadenken over de fysieke leeromgeving”