En of er bij directeuren en leraren interesse is voor bezoeken aan innovatieve scholen! De inschrijvingen om een kijkje te komen nemen in deze twee innovatieve scholen stonden amper open of het was reeds volzet. Om 8 uur ’s ochtends stonden de eerste belangstellenden vanuit Voeren (!) al aan de Herzeelse schoolpoort.

DE LEERLING IN HET CENTRUM VAN ZIJN LEERPROCES

Isabelle Truyen, coördinerend directeur van Scholengroep 20, vertelt hoe slecht de school er in Herzele aan toe was. Dalende leerlingenaantallen en een kwalijke reputatie. Een sluiting leek onvermijdbaar. Tot ze vijf jaar geleden begonnen aan de omslag.

Van receptief naar actief. Van leraren die hoofdzakelijk les geven naar leraren die verkorte instructies geven en coachen. Van leerlingen die passief les volgen naar leerlingen die zich bewust zijn van wat ze doen en controle hebben over hun leerproces. Van onderwijs voor de gemiddelde leerling naar onderwijs op maat. Van een les- naar een schoolopdracht.

De impact is enorm. Op het dieptepunt waren er nog 9 leerlingen in 1A. Voor volgend jaar zijn er al 81 leerlingen ingeschreven. De tamtam doet zijn werk in Herzele en omstreken.

WILD – het acroniem van de nieuwe aanpak

Welbevinden: geen vrijheid blijheid. Leerlingen krijgen ruimte maar nemen ook verantwoordelijkheid. En ze spreken een resultaatsverbintenis af.
Innovatie: de leerlingen trekken hun eigen leerproces. Elke leraar is coach van acht leerlingen. De leraren hebben het leerplan tot de draad ontleed en gestript tot de essentie.
Leraren/leerlingen mindshift: leraren besteden extra tijd om leermateriaal te ontwikkelen, samen de weekplanning op te stellen en verkorte instructies voor te bereiden. Leerlingen moeten er leren op vertrouwen dat deze aanpak hen beter voorbereidt op leven en werk.
Durven doen: flexibele leraren die durven loslaten. Die vertrouwen en ruimte geven. En die hun onderwijs niet dooddenken. En samen springen.

OPTIMALISEREN VAN LEERTIJD

Heel veel tijd gaat in een klassieke school naar klasmanagement. Zitten en zwijgen. Dit verloopt hier zonder veel problemen. Leerlingen komen binnen, nemen hun Chromebook en gaan aan de slag. Iedereen weet wat er van hem verwacht wordt. Leerlingen bepalen zelf het tempo.

Als een leraar ziek is, vliegen ze niet meer naar de studie. Ze kunnen zelfstandig verder. En er is steeds een tweede leraar omdat ze aan co-teaching doen.

Zorg wordt ook veel meer opgenomen in de klas. Als er conflicten zijn, wordt er meteen een kringgesprek georganiseerd. Tijd die vroeger verloren ging aan sanctioneren wordt positief gebruikt.

En examens zijn afgeschaft. Wat extra leertijd oplevert. Het helpt dat in het GO! de attestering van het 1e jaar uitgesteld wordt naar het 2e . Lessen van 50 minuten behoren tot het verleden.

Het atheneum in Herzele werkt met voormiddagen en namiddagen. Zo zijn de uren latijn voor de leerlingen die ervoor kiezen, gegroepeerd op woensdagvoormiddag. Daarin komt nu alles aan bod: woordenschat, grammatica en teksten. Leraren kunnen zo echt iets afwerken.

BUB

Nog een acroniem: BUB staat voor Begeleiden Uitdiepen en Bijschaven.

Twee BUB namiddagen per week zijn er geen instructiemomenten en worden leerlingen nog intensiever begeleid. Zij die het wat moeilijker hebben voor een bepaald deel van de leerstof, worden geremedieerd. Anderen worden extra uitgedaagd.

Door permanente feedback, leren leerlingen zich ook inschalen (hero, super hero, power hero). Waarna bij de toets blijkt of ze zich juist hebben ingeschat. Ze zien ook visueel wie power hero is voor welke leerstof. Een dergelijke leerling kunnen ze dan ook consulteren. In plaats van het altijd direct aan de leraar te vragen. Waardoor die meer tijd krijgt om andere leerlingen te helpen.

“Als we tijdens het bezoek aan de B-klas aan de leerlingen vragen of ze zich goed voelen in 1B, wijzen ze ons terecht. Dit is de 1OK klas! Elke leerling is hier oké.”

AGORA

15 km zuidwaarts ligt Geraardsbergen. In het atheneum hebben leerlingen van het 5e en 6e jaar sinds begin dit schooljaar een deel van de tijd les volgens Agora onderwijs. Het principe is vergelijkbaar met dat van Herzele. Leerlingen verwerken zelfstandig de leerstof. Andere leerlingen volgen ondertussen les in het instructielokaal. De leraren Jana De Geyter en Bram De Geeter wijzen op het belang dat dit concept vanuit de leraren is ontstaan. 7 leraren besloten samen om het anders aan te pakken. En werden daarbij gesteund door hun directeur.

“Het grote voordeel is dat je als leraar niet meer alleen staat in je pedagogische
bubbel”

Ze overleggen samen, pakken problemen aan en definiëren vakoverschrijdende projecten. Maar ook leerlingen met ongunstig deviant gedrag hebben het hier moeilijker om de boel op stelten te zetten. Ze staan nu niet meer tegenover één leraar, maar meestal tegenover twee. En het ganse team helpt elkaar. Leraren voelen zich ook veel meer verantwoordelijk voor hun leerlingen.

VLEK

Ook hier is er een acroniem voor de vier pijlers van Agora onderwijs: Verbondenheid, Leerplezier, Eigenaarschap en Kritisch denken. Op elk van deze pijlers doen de leraren via bevragingen bij de leerlingen gedurende het ganse jaar metingen.

Toen ze aan Agora begonnen, dachten de leraren dat de meeste weerstand van de ouders ging komen. En dat de leerlingen het
keitof gingen vinden. Het was net omgekeerd. Leerlingen die al 16 jaar in het klassieke systeem zaten, vonden het zeer vervelend om nu zelf actief hun leerproces te moeten trekken. Op een bepaald moment heeft de school een overleg met ouders en leerlingen moeten beleggen. Het waren de ouders die aan hun kinderen zeiden: ‘deze mensen doen dit wel voor je toekomst, hé”.

Dat was het kanteklmoment. De leraren zijn er zeker van dat de leerlingen later wel zullen beseffen dat zoveel zelfstandigheid hen veel beter voorbereidt op hogere studies. En dat het voor de 3e graad makkelijker zal zijn als ook de 1e en de 2e graad instapt in deze manier van onderwijs. Interessant is ook dat de leraren rubrics gebruiken voor de beoordeling van vaardigheden.

INFRASTRUCTUUR

“Eerst maken wij de ruimte, daarna maakt de ruimte ons.”

Infrastructuur is zeer belangrijk, beklemtoont Isabelle Truyen van het atheneum in Herzele. Heel wat directeuren en leraren rondom mij knikken. Het is belangrijk dat leerlingen zich thuis voelen. Dat ze in een leeromgeving vertoeven waarin ze graag zijn. En dat ze kunnen bewegen. Bijvoorbeeld door variatie in het meubilair. Hoge en lage stoelen, een zithoek. Ook het design is belangrijk. Mooie meubels en kleuren. Eenheid qua stijl. Zelfs de gangen worden hier benut. Bijvoorbeeld door uitklapbare houten planken aan de muur waaraan leerlingen kunnen werken.

Muren uitbreken is geen taboe meer in deze scholen. Zo zien we dat in Geraarsbergen drifig gewerkt wordt om nog meer Agora lokalen voor te bereiden. Want enkele leraren wiskunde en wetenschappen willen ook met dit concept aan de slag. Als ook leraren van deze vakken geloven in het concept, dan heeft de school de innovatieve wind in de zeilen.

En wat vonden de dertig directeuren en de leraren ervan? De Geraardsbergse mattetaarten en het Herzeels fruit smaakten alvast heerlijk. Afgaand op de vragen die bleven komen, was deze EduNext On Tour ook inhoudelijk een voltreffer. Iedereen ging met flink wat tips en inspiratie terug naar huis.

En de VRT kwam ook langs en maakte dit item voor in het journaal.

Heeft u als school ook goesting om hiermee zelf aan de slag te gaan?

Mail naar contact@edunext.be